Koło Miłośników Historii Pielęgniarstwa przy Pracowni Teorii i Podstaw Pielęgniarstwa
Koło Miłośników Historii Pielęgniarstwa
przy Zakładzie Teorii i Podstaw Pielęgniarstwa założone w grudniu 2012 roku.
Osoby prowadzące:
dr hab. Anna Majda, prof. UJ
mgr Anita Podlewska – z-ca
Przewodnicząca Koła:
Alicja Ziomek
Skład Koła w roku akademickim 2024/2025
Justyna Zborowska
Weronika Ziółkowska
Julia Niżnik
Uzasadnienie
Nieznajomość historii naszego zawodu nie wpływa korzystnie na pracę pielęgniarek oraz przekazywanie wiedzy i umiejętności młodszym pokoleniom. Historia jest głębokim i niezastąpionym źródłem doświadczeń i ideałów, do których należy dążyć, by nieść jak najlepszą pomoc potrzebującym. Dlatego też, jesteśmy głęboko przekonane o potrzebie zawiązania Koła Miłośników Historii Pielęgniarstwa, które będzie miało na celu nie tylko zgłębianie wiedzy historycznej, ale stanie się łącznikiem między pokoleniami. Będzie swoistym drogowskazem prowadzącym nas przez kultywowanie tradycji i rozumienie symboli, które dziś może wydają się być nieaktualne, jednakże mają dla nas głęboki sens.
Podstawą funkcjonowania Koła będzie:
- kształtowanie odpowiedniej postawy zawodowej,
- edukacja siebie i innych ze zwróceniem uwagi na humanistyczny i społeczny wymiar profesji.
Dodatkowo powstanie możliwość pogłębienia więzi między starszym a młodszym pokoleniem pielęgniarek, między świadkami historii i studentami, co niewątpliwie wyposaży nas, młodszych w spory bagaż doświadczenia. Głównym celem Koła Miłośników Historii Pielęgniarstwa będzie dążenie do pogłębiania swoich naukowych zainteresowań, rozwoju naukowego oraz uzupełnienia zdobywanej na Uniwersytecie wiedzy.
Cele:
- Nawiązanie ścisłej współpracy z:
- Centrum Archiwalnym Pielęgniarstwa Polskiego
- Archiwami lokalnymi, np. Katolickim Stowarzyszeniem Pielęgniarek i Położnych
- Instytutem Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk
- Wirtualnym muzeum pielęgniarstwa
- Komisją Historyczną Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego
- Muzeum Auschwitz w Oświęcimiu
- Polskim Związkiem Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych
- Rozwijanie dobrej metodologii badań historycznych
- Pozyskiwanie funduszy na badania historyczne
- Podejmowanie prac na rzecz Saloniku Historii Pielęgniarstwa
- Przypominanie Postaci nestorek pielęgniarstwa polskiego, krakowskiego oraz ich dokonań
- Poznawanie historii zawodu w zakresie wykraczającym ponad podstawę programową
- Opracowywanie referatów na konferencje naukowe
- Opracowywanie publikacji będącym efektem działania Koła Miłośników Historii Pielęgniarstwa
- Uczestniczenie w ceremoniach organizowanych przez członków grupy zawodowej
- Gromadzenie informacji i opieka nad świadkami historii oraz grobami nestorek pielęgniarstwa z udokumentowaniem w postaci np. zdjęć
- Podejmowanie prac na rzecz Saloniku Historii Pielęgniarstwa, wzbogacając go o nowe rozwiązania interaktywne
Formy:
- przeprowadzanie spotkań, wywiadów ze świadkami historii
- prowadzenie badań
- udział w konferencjach naukowych
- organizowanie paneli dyskusyjnych
- organizowanie cyklicznych spotkań
- zdobywanie i wymienianie się filmami i literaturą tematyczną
- robienie fotografii i dokumentowanie naszych działań
Dobór zagadnień zależeć będzie od indywidualnych zainteresowań członków, którzy nadawać będą tok i charakter pracy Koła oraz od zaangażowania i inicjatywy uczestników.
Wydarzenia:
Dnia 13 maja 2024 roku Instytut Pielęgniarstwa i Położnictwa w Krakowie odwiedziły studentki położnictwa uczelni Kauno Kolegija: HEI wraz z opiekunem. Studentki z Litwy m.in. zwiedziły Salonik Historii Pielęgniarstwa, zapoznały się z historią pielęgniarstwa polskiego i krakowskiego, zostały im przedstawione zbiory Saloniku przez mgr Anitę Podlewską.
Spędzanie Święta Wszystkich Świętych i Święta Zmarłych w dniach 1 i 2 listopada według tradycji polskiej jest czasem zadumy i refleksji, kiedy ludzie łączą się ze swoją wiarą, rodzinną historią i pamięcią o tych, którzy odeszli. To także czas, kiedy odwiedzamy cmentarze, aby uczcić pamięć i złożyć hołd tym, którzy odeszli, a byli zasłużeni dla rozwoju zawodu, nauki.
W dniu 24.10.2023 przedstawicielka SKN „Miłośników Historii Pielęgniarstwa” Ziomek Alicja wraz z grupą Pracowników Małopolskiej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych w Krakowie nawiedziła na Cmentarzu Rakowickim groby zasłużonych nestorek pielęgniarstwa krakowskiego, celem ich uporządkowania, udekorowania wiązanką kwiatów i zapaleniem zniczy.
W dniu 27.03.2023 w budynku Instytutu Pielęgniarstwa i Położnictwa przy ul. Kopernika 25 w ramach SKN Miłośników Historii Pielęgniarstwa odbył się wykład prof. dr hab. Grażyny Kubicy-Heller z Instytutu Socjologii UJ oraz wernisaż „Pionierki profesjonalnego pielęgniarstwa ze Śląskiego Ewangelickiego Domu Sióstr w Cieszynie i Bielsku. Zapomniane ewangelickie i kobiece dziedzictwo”. W wydarzeniu wzięli udział m.in. nauczyciele Pracowni Teorii i Podstaw Pielęgniarstwa IPiP WNZ UJ CM, studenci WNZ, w tym głównie studentki kierunku Pielęgniarstwo.
W dniach 22-23.04.2022 odbyła się Konferencja Studentów Uczelni Medycznych „Medyczne Targi Wiedzy”, na którą poster przygotowały przedstawicielki SKN Miłośników Historii Pielęgniarstwa, a jego przewodnicząca Justyna Sraga była koordynatorem sesji „Pielęgniarstwo i Położnictwo”.
W maju 2021 roku członkini Koła Miłośników Historii Pielęgniarstwa, Katarzyna Surowiec, podczas sesji zdjęciowej dla Wydziału Nauk o Zdrowiu zaprezentowała wybrane eksponaty znajdujące się w Saloniku Historii Pielęgniarstwa. Wśród nich znalazły się: mundurek Uniwersyteckiej Szkoły Pielęgniarek i Opiekunek Zdrowia (Higienistek) z lat 1925-1950 projektu Marii Epstein, medal im. Florencji Nightingale, przyznany A. Rydlównie za odwagę i poświęcenie w udzielaniu pomocy rannym i chorym w czasie wojny oraz za twórczą pracę w dziedzinie zdrowia publicznego i edukacji pielęgniarskiej w dniu 12 maja 1949 r., maszyna do pisania Teresy Kulczyńskiej, pianino Marii Epstein, stół przy którym pracowała Hanna Chrzanowska, pierwszy podręcznik do nauczania pielęgniarstwa „Zabiegi pielęgniarskie” pod redakcją Teresy Kulczyńskiej i Hanny Chrzanowskiej (1938r), książka w języku francuskim o dobrym wychowaniu ze zbiorów Marii Epstein. W tle wyeksponowano częściowo zmodernizowany w 2020 roku – multimedialny Salonik.
Studentka zaprezentowała także katalog „Treasures Houses of Polish Academic Herritage” (2020), w którym opisane zostały zbiory Saloniku. Fotografie wykonał Paweł Jasnowski.
Szlakiem historii pielęgniarstwa w Krakowie – spacer członków Koła Miłośników Historii Pielęgniarstwa 15.11.2019 r.
Pielęgniarstwo jako samodzielny zawód ma swoją bogatą tradycję i historię sięgającą początku XX wieku. Szkoła Zawodowych Pielęgniarek założona w 1911 roku w Krakowie była pierwszą na ziemiach polskich. Szkoła od początku była prowadzona wyłącznie przez Polki w odróżnieniu od innych szkół dla pielęgniarek w Polsce. Uniwersytecka Szkoła Pielęgniarek i Opiekunek Zdrowia była pierwszą polską szkołą reaktywowaną po zakończeniu II wojny światowej. Szkoła krakowska wniosła ogromny wkład w rozwój pielęgniarstwa zawodowego w Polsce. Zapraszamy do udania się trasą historii pielęgniarstwa. Jest to szlak, który przeniesie nas do początku XX wieku. Poznamy miejsca, które odegrały znaczącą rolę w rozwoju pielęgniarstwa zawodowego w Krakowie i w Polsce. Wyruszymy z budynku przy ulicy Michałowskiego 12, gdzie obecnie znajduje się Wydział Nauk o Zdrowiu. Współczesność od historii dzieli zaledwie kilka przecznic. Znajdziemy się na ulicy św. Filipa. Jest rok 1911. Pod numerem 13 zostaje utworzony Szpitalik, a następnie Szkoła Zawodowych Pielęgniarek Stowarzyszenia PP. Ekonomek św. Wincentego à Paulo. Inspiracją do powstania tych miejsc było Ambulatorium Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia, działające prężnie przy ulicy Warszawskiej 6. Działały w nim prekursorki pielęgniarstwa zawodowego w Krakowie – Maria Epstein, Anna Rydlówna, Maria Wiszniewska. Następnie udamy się do miejsc związanych z tymi osobami. W Pałacyku mieszczącym się na Plantach przy ulicy Sławkowskiej 32 mieszkała Maria Epstein, natomiast przy ulicy Floriańskiej 15 znajduje się Kamienica pod Wiewiórką należąca niegdyś do rodziny Marii Wiszniewskiej. W kamienicy mieściła się Apteka pod Gwiazdą, którą w 1873 r. nabył jej ojciec Konstanty Wiszniewski, absolwent Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego i która pozostawała w rękach rodziny do lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku. Przy Placu Biskupim mieszkała Anna Rydlówna, przy ulicy Rajskiej ostatnie lata życia spędziła kolejna nestorka pielęgniarstwa krakowskiego – Teresa Kulczyńska, przy ulicy Łobzowskiej a potem Radziwiłłowskiej zaś – Hanna Chrzanowska. Kolejnym punktem naszej trasy będzie Klasztor Sióstr Dominikanek na Gródku, gdzie swoje powołanie do życia zakonnego odnalazła Maria Epstein. Dalej historia wiedzie nas ulicą Kopernika, przez Kościół św. Mikołaja (a w nim szczątki bł. Hanny Chrzanowskiej), do numeru 25, gdzie mieści się najważniejszy na naszym szlaku budynek dawnej Uniwersyteckiej Szkoły Pielęgniarek i Opiekunek Zdrowia, obecnie będący siedzibą Instytutu Pielęgniarstwa i Położnictwa. Znajduje się w nim Salonik Historii Pielęgniarstwa z materiałami archiwalnymi upamiętniającymi dzieje pielęgniarstwa w Krakowie. Ostatnim punktem na naszym szlaku będzie Cmentarz Rakowicki, będący miejscem spoczynku nestorek pielęgniarstwa. Po drodze odwiedzimy kamienicę przy ul. Lubicz 34, w której mieszkał i pracował Odon Bujwid (1857-1942), pionier bakteriologii, profilaktyki i lecznictwa, higieny i badań nad żywnością, uczeń Roberta Kocha i Ludwika Pasteura, twórca pierwszych zakładów badań nad wścieklizną i cholerą. Działacz społeczny propagujący wychowanie fizyczne, współzałożyciel krakowskich wodociągów, twórca zakładu szczepień w Krakowie. Urodzony w Wilnie, wykształcony w Warszawie i europejskich metropoliach związał swoje losy z Krakowem, gdy przyjął zaproszenie Wydziału Lekarskiego UJ do stworzenia Katedry Higieny i Bakteriologii. Bohater 20-lecia międzywojennego, żyjący i działający w czasach Marii Epstein (1875-1947), Dyrektorki Uniwersyteckiej Szkoły Pielęgniarek i Opiekunek Zdrowia (Higienistek), przebywającej na froncie (1914-1915) z grupą chirurgiczną profesora UJ Maksymiliana Rutkowskiego oraz pracującej na rzecz Książęco-Biskupiego Komitetu Pomocy w Krakowie i organizującej grupy pielęgniarskie wysyłane do poszczególnych ognisk epidemicznych, jak również Hanny Chrzanowskiej (1902-1973), której bliskie były zagadnienia zdrowia publicznego, higieny szkolnej, pielęgniarstwa w otwartej opiece zdrowotnej.
W dniu 16.09.2018 r. po Saloniku Historii Pielęgniarstwa dr Anna Majda oprowadziła grupę 60 Krakowian w ramach 20. edycji odbywającej się pod hasłem „Wolność krzepi” Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego, organizowanych przez Małopolski Instytut Kultury w Krakowie – instytucję samorządową Województwa Małopolskiego, wspierającą rozwój sektora kultury w regionie, promującą i upowszechniającą wiedzę o dziedzictwie regionu, zachęcającą do aktywnego uczestnictwa w kulturze. W ramach Akcji Eksploracja – „Rozwój medycyny w Krakowie w czasach Odona Bujwida (1857-1942)”, pioniera bakteriologii, profilaktyki i lecznictwa, higieny i badań nad żywnością, ucznia Roberta Kocha i Ludwika Pasteura, twórcy pierwszych zakładów badań nad wścieklizną i cholerą. Działacza społecznego propagującego wychowanie fizyczne, współzałożyciela krakowskich wodociągów, twórcy zakładu szczepień w Krakowie. Urodzony w Wilnie, wykształcony w Warszawie i europejskich metropoliach związał swoje losy z Krakowem, gdy przyjął zaproszenie Wydziału Lekarskiego UJ do stworzenia Katedry Higieny i Bakteriologii. Bohater 20-lecia międzywojennego, żyjący i działający w czasach Marii Epstein (1875-1947), Dyrektorki Uniwersyteckiej Szkoły Pielęgniarek i Opiekunek Zdrowia (Higienistek), przebywającej na froncie (1914-1915) z grupą chirurgiczną profesora UJ Maksymiliana Rutkowskiego oraz pracującej na rzecz Książęco-Biskupiego Komitetu Pomocy w Krakowie i organizującej grupy pielęgniarskie wysyłane do poszczególnych ognisk epidemicznych. Jak również Hanny Chrzanowskiej (1902-1973), której bliskie były zagadnienia zdrowia publicznego, higieny szkolnej, pielęgniarstwa w otwartej opiece zdrowotnej. Muzeum Odona Bujwida mieści się na pierwszym piętrze kamienicy przy ul. Lubicz 34, w której lekarz mieszkał i pracował.
W dniu 2.12.2017 r. w wydarzeniu „Student dla Seniora” wzięły udział studentki Koła Miłośników Historii Pielęgniarstwa: Puzio Aleksandra, Rachwał Kinga, Świderek Aleksandra, Rążewska Elżbieta, Sraga Justyna, Szlachetka Mariola.
W dniu 8.11.2017 r. odbył się koncert z okazji dni Jana Pawła II dedykowany s. Magdalenie Marii Epstein OP Pionierce Pielęgniarstwa Zawodowego w Polsce.
